Verder had ik drie vragen beloofd van mijn vriend uit Philadelphia, maar het waren er vier. Na een leuke skype (dat is lache hoor, kosnix en je ken mekaar gewoon zien) stuurde hij een tekst van Peter Fenner over non-dualisme, die ik tot zijn misnoegen bij het grof vuil heb gezet. Maar ook in algemene zin bleek mijn boeddhistische kosmologie niet helemaal aan te sluiten bij de zijne. Dat leidde tot vragen van hem, en die leidden op hun beurt weer tot antwoorden van mij. Ik doe het hierbij, misschien is het wat, misschien ook niet. Ik wacht intussen de volgende skype weer af. Leuk hoor.
1.
V.: Over verlangen, lijden en dualisme - bedoel je dat beoefening geen relatie heeft tot verlangen, lijden en dualisme?
A.: Beoefening gaat over verlangen en lijden, maar heft ze niet op. Beoefening kan leiden tot de realisatie van verlangen en lijden als (deel van) de uiteindelijke werkelijkheid. Dus eerder dan het te beëindigen, is het bevrijdend omdat er niet langer een verlangen is om het te beëindigen. In plaats van verlangen en lijden te zien als een voorlopige realiteit, kunnen ze nu gezien worden als uiteindelijke realiteit. Beoefening doet de hoeveelheid geluk niet toenemen, en de hoeveelheid verdriet niet afnemen. Dat is heel mooi en intiem.
Over dualisme: voor zover het mogelijk is om het zo te formuleren, zijn non-dualisme en dualisme twee ‘kanten’ van dezelfde werkelijkheid. Om te zeggen dat alles valt onder non-dualisme is nog steeds eenzijdig en vasthouden aan een concept. Ook dat moet worden losgelaten.
2.
V.: Wat is volgens jou de oorzaak van verlangen, lijden en dualisme?
A.: Verlangen, lijden en dualisme (net zozeer als non-dualisme) zijn de essentie van het bestaan en de essentie van de menselijke natuur. Ze kunnen niet worden overwonnen, maar je kunt er wel mee samenvallen.
3.
V.: Hoe moeten volgens jou verlangen, lijden en dualisme worden aangepakt of opgelost, als dat al zou moeten gebeuren?
A.: Door intensief zazen te beoefenen, kun je tot de realisatie komen dat verlangen en lijden de essentie zijn van bestaan, en dat dualisme niet in tegenspraak is met non-dualisme, en vice versa. Ze zijn twee aspecten van dezelfde ongrijpbare werkelijkheid. Het komen tot de realisatie dat verlangen en lijden de essentie van bestaan zijn, is bevrijdend.
4.
V.: Je zegt dat het probleem (de eenzijdigheid) van het non-dualisme is dat het alleen verwijst naar non-dualisme. Omdat het onmogelijk is dat er iets buiten het non-dualisme valt, omdat het namelijk non-duaal is en niet tegengesteld aan wat dan ook, en omdat het niet een ding is op wat voor manier ook, hoe kan dat probleem dan bestaan, behalve als een gedachte of mening? Kun je me de concrete realiteit van dat probleem laten zien?
A.: De gedachte of mening is nu juist precies de stelling dat het non-duale niet tegengesteld is aan wat dan ook. Dat is maar één kant van de medaille. Zie onder punt 1.
Dat was ’t voor vandaag. Hieronder ook nog even in het Engels, dat bekt hier en daar wat lekkerder. Veel plezier!
1.
Q.: As far as longing, suffering and dualism goes, are you saying that practice has no relationship to longing, suffering and dualism?
A.: Practice is about longing and suffering, but doesn’t end it. It can lead to the realization of longing and suffering as (part of) ultimate reality. So, rather than end it, it will be liberating in the sense that no longer is there a longing to end it. Instead of seeing it as provisional reality, it can now be seen as ultimate reality. Practice doesn’t increase the amount of happiness, nor does it decrease the amount of sorrow. This is very beautiful and intimate. About dualism: as far as it is possible to put it this way, nondualism and dualism are two ‘sides’ of the same reality. To say all is included is still one-sided and holding on to a concept. That too has to be let go of.
2.
Q.: In your view, what is the cause of longing, suffering and dualism?
A.: Longing, suffering and dualism (as much as nondualism) are the essence of existence and the essence of human nature. It cannot be overcome, but one can be in accord with it.
3.
Q.: In your view, how should longing, suffering and dualism be addressed or remedied, if at all?
A.: By practicing intense zazen, one can come to the realization that longing and suffering are the essence of existence, and that dualism doesn’t contradict non-dualism, and vice-versa. They are two aspects of the same ungraspable reality. Coming to the realization that longing and suffering are the essence of existence is liberating.
4.
Q.: You say the problem [one-sidedness] with non-dualism is that it only points to non-dualism. since it's not possible for anything to be left out of non-dualism, since it's non-dual and not in opposition to anything since it is not a thing at all, how is it possible for that problem to exist, other than as a mere thought or opinion? can you show me the concrete reality of that problem?
A.: The thought or opinion is exactly the statement that non-dual is not in opposition to anything else. That is just one side of the coin. See #1.